Doğum zamanı yaklaştığında bebeğin ideal doğum pozisyonuna geçmesi beklenir. Bu pozisyon, bebeğin başının aşağıda olduğu, yani doğum kanalına başıyla girdiği “baş gelişi” pozisyonudur. Ancak bazı durumlarda bebek, başı yukarıda ve ayakları veya poposu aşağıda olacak şekilde yerleşebilir. Bu durum, tıpta “makat gelişi” olarak adlandırılır. Bebeğin ters durması, doğum sürecini etkileyebileceği gibi, doğum şekli konusunda doktorun farklı kararlar almasını gerektirebilir.
Bebeğin Ters Durması Ne Anlama Gelir?
Bebeğin ters durması, doğum kanalına başı yerine ayakları, dizleri veya poposuyla girmesi anlamına gelir. Bu pozisyon, doğum kanalında daha zor ilerlemeye yol açabilir ve doğum sürecini etkileyebilir. Ters duruş, genellikle gebeliğin erken dönemlerinde görülebilir; ancak doğuma yaklaşıldıkça bebeğin baş aşağı dönmesi beklenir. Bazı bebekler ise doğum anına kadar baş aşağı pozisyona geçmeyebilir.
Bebeğin ters duruş pozisyonları şu şekildedir:
- Tam Makat: Bebeğin poposu doğum kanalına yerleşmiştir ve dizler bükülüdür.
- Tamamlanmamış Makat: Bebeğin bir veya iki ayağı doğum kanalına girer pozisyondadır.
- Ayak Gelişi: Bebeğin doğum kanalına sadece ayakları girmiştir.
Bebeğin Ters Durmasının Nedenleri Nelerdir?
Bebeğin doğum kanalına başı yerine makat veya ayaklarıyla girmesine neden olabilecek pek çok faktör bulunur. Bu durumun kesin bir nedeni bilinmese de aşağıdaki faktörler makat gelişini etkileyebilir:
1. Rahim Yapısı ve Şekli: Bazı kadınlarda rahmin yapısı veya şekli farklı olabilir ve bu da bebeğin baş aşağı dönmesini zorlaştırabilir.
2. Çoğul Gebelik (İkiz veya Üçüz): Rahimde yeterli alan olmaması nedeniyle, çoğul gebeliklerde bebeklerin ters pozisyonda kalma olasılığı daha yüksektir.
3. Amniyotik Sıvı Miktarı: Amniyotik sıvı az veya fazla olduğunda bebek ters durabilir, çünkü hareket için yeterli alan sağlanamaz veya bebeğin pozisyonu rahimde stabil hale gelemez.
4. Göbek Kordonunun Konumu: Bebeğin göbek kordonuna dolanması, baş aşağı dönmesini zorlaştırabilir.
5. Daha Önceki Gebelikler: Önceki gebeliklerde yaşanan genişlemeler rahim şeklini etkileyerek bebeğin konumunu değiştirebilir.
Bebeğin Ters Durmasının Riskleri Nelerdir?
Bebeğin doğum kanalına baş yerine ayak veya makatla girmesi, bazı riskler taşıyabilir. Bu riskler, doğum şekli ve sürecini doğrudan etkileyebilir:
- Doğum Zorlaşabilir: Makat gelişinde, bebeğin doğum kanalından ilerlemesi zorlaşabilir ve doğum süreci uzayabilir.
- Kordon Sıkışması Riski: Ters doğum pozisyonunda göbek kordonunun sıkışma riski daha yüksektir. Bu durum, bebeğe yeterince oksijen gitmemesine yol açabilir.
- Travma Riski: Ters duruş pozisyonunda normal doğum sırasında bebeğin baş ve boyun bölgesinde yaralanma riski artabilir.
- Acil Müdahale Gerekebilir: Bebeğin ters durması durumunda doğum anında acil sezaryen gerekebilir.
Ters Duran Bebeğin Pozisyonunu Değiştirmek İçin Yöntemler
Bebeğin ters durması doğum sürecini zorlaştırabileceği için, doktorlar doğum öncesinde bebeğin pozisyonunu değiştirmeyi deneyebilir. Bu yöntemler arasında en yaygın olanları şunlardır:
1. Dıştan Çevirme Yöntemi (ECV)
Dıştan çevirme yöntemi, doktorun bebeği nazikçe baş aşağı çevirmeye çalıştığı bir işlemdir. Ultrason eşliğinde uygulanan bu yöntem, genellikle 36-37. haftalarda denenir. Dıştan çevirme işlemi her zaman başarılı olmayabilir ve bazı durumlarda bebeğin pozisyonu tekrar ters dönebilir.
2. Pozisyon Egzersizleri
Anne adayının, bebeğin baş aşağı dönmesini teşvik eden belirli egzersizleri yapması önerilebilir. Yerde diz çökerek elleriyle öne doğru eğilmek veya pelvik tilt egzersizleri gibi hareketler, bebeğin pozisyonunu değiştirmeye yardımcı olabilir. Ancak bu egzersizler mutlaka bir doktor veya fizyoterapist rehberliğinde yapılmalıdır.
3. Alternatif Yöntemler
Akupunktur ve hipnoz gibi alternatif yöntemler de bazı anneler tarafından tercih edilir. Bu yöntemlerin etkinliği tam olarak kanıtlanmamış olsa da bazı anneler, bebeğin pozisyonunu değiştirmek için bu yöntemlere başvurabilir.
Ters Durumda Normal Doğum veya Sezaryen Tercihi
Bebeğin ters durması durumunda doğum şekli doktor tarafından değerlendirilir. Her vaka farklı olduğundan, bebeğin durumu, annenin sağlık durumu ve doğum koşulları göz önünde bulundurularak doğum şekline karar verilir.
- Sezaryen Doğum: Bebeğin ters durduğu durumlarda, genellikle sezaryen doğum tercih edilir. Sezaryen, bebeğin doğum kanalında sıkışma veya kordon sıkışması gibi riskleri ortadan kaldırır.
- Makat Gelişi ile Normal Doğum: Bazı durumlarda, özellikle bebek tam makat geliş pozisyonunda ise ve annenin doğum için uygun fiziksel koşulları varsa, normal doğum düşünülebilir. Ancak bu tür doğumlar deneyimli bir doğum uzmanı gözetiminde ve hastane ortamında gerçekleştirilmelidir.
Bebeğin Ters Durması Durumunda Anne Adayına Öneriler
Bebeğin ters durduğu durumlarda anne adayının rahat ve bilinçli bir doğum süreci geçirmesi için bazı öneriler:
- Doktorunuzla Düzenli Takip Yapın: Doktor kontrolünde bebeğin pozisyonunu düzenli olarak takip etmek önemlidir. Doktorunuzun önerdiği yöntemleri dikkate alın.
- Doğum Planınızı Hazırlayın: Bebeğin ters olması durumunda doğum planınızı doktorunuzla birlikte hazırlayın ve doğumda olası seçenekleri göz önünde bulundurun.
- Egzersiz ve Beslenmeye Özen Gösterin: Hamilelik sürecinde uygun egzersiz yapmak ve dengeli beslenmek, anne adayının doğuma daha güçlü hazırlanmasına yardımcı olur.
