Taşıyıcı annelik, çeşitli tıbbi nedenlerle çocuk sahibi olamayan çiftler için bir alternatif olarak dünyada birçok ülkede başvurulan bir yöntemdir. Ancak, taşıyıcı annelik süreci her ülkede farklı yasal düzenlemelere tabi tutulmuştur. Türkiye’de de taşıyıcı annelik yasal çerçevede belirlenmiş durumdadır ve çiftlerin bu yönteme başvurmadan önce bilmesi gereken önemli noktalar vardır.
Türkiye’de Taşıyıcı Annelik Yasal mı?
Türkiye’de taşıyıcı annelik yasal değildir. Türk Medeni Kanunu ve ilgili diğer yasal düzenlemelere göre, taşıyıcı annelik işlemi Türkiye’de yapılamaz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda ve Sağlık Bakanlığı’nın yönetmeliklerinde, tıbbi destek gerektiren üremeye yardımcı tedavi yöntemleri (tüp bebek, aşılama gibi) belirli çerçevelerde yasal olsa da, taşıyıcı annelik bu yöntemler arasında kabul edilmemektedir. Bu nedenle, Türkiye’de taşıyıcı annelik yaptırmak veya taşıyıcı anne bulmak yasal olarak mümkün değildir.
Türkiye’de Neden Taşıyıcı Annelik Yasal Değildir?
Türkiye’de taşıyıcı anneliğin yasak olmasının temel nedeni, hem etik kaygılar hem de hukuki açıdan doğabilecek karmaşıklıklardır. Çocuk hakları ve doğum sonrası çocuğun ebeveyn kimliği gibi konularda hukuki belirsizlikler yaşanabileceğinden, yasal düzenlemeler taşıyıcı anneliğe izin vermemektedir. Ayrıca, doğacak çocuğun haklarının korunması ve taşıyıcı anne ile biyolojik ebeveynlerin haklarının belirlenmesinde yaşanabilecek zorluklar da yasaklamanın temel sebepleri arasındadır.
Taşıyıcı Annelik İçin Yurt Dışında Süreç Nasıl İşler?
Türkiye’de yasal olmayan taşıyıcı annelik süreci, yurt dışında ise bazı ülkelerde belirli yasal düzenlemelere göre yapılabilmektedir. Bu ülkelerde taşıyıcı annelik, genellikle anlaşmalı bir sözleşme çerçevesinde gerçekleştirilir. Çiftlerin yurt dışında taşıyıcı anne bulmak ve bu süreci yürütmek için izlemeleri gereken bazı adımlar vardır:
1. Ülke ve Klinik Araştırması: Taşıyıcı anneliğin yasal olduğu ülkelerde (ABD, Ukrayna, Gürcistan gibi) güvenilir klinikler ve hukukçular aracılığıyla süreç başlatılabilir. Hangi ülkelerde bu sürecin yasal olduğu ve nasıl yürütüldüğüne dair bilgi almak önemlidir.
2. Yasal Sözleşme: Çoğu ülkede, taşıyıcı annelik işlemi öncesinde taşıyıcı anne ve biyolojik ebeveynler arasında yasal bir sözleşme yapılır. Bu sözleşme, doğacak çocuğun velayeti ve taşıyıcı annenin haklarını belirler.
3. Tıbbi Süreç ve Doğum: Kliniklerde gerçekleştirilen bu süreçte, embriyo transferi ve hamilelik takibi yapılır. Bebek doğduktan sonra biyolojik ebeveynler, kendi ülkelerine çocuğu getirmek için gerekli yasal işlemleri tamamlar.
4. Yurda Dönüş İşlemleri: Yurt dışında doğan çocuğu Türkiye’ye getirmek için doğum belgesi ve ülkenin yasal işlemleri tamamlanır. Türkiye’ye dönüşte çocuğun kimlik tanımlamaları yapılır.
Türkiye’de Taşıyıcı Anne Olmak veya Bulmak İsteyenler İçin Yasal Alternatifler
Türkiye’de taşıyıcı anneliğin yasal olmaması nedeniyle, çocuk sahibi olmak isteyen aileler için farklı yöntemler mevcuttur. Bu alternatifler şunlardır:
- Tüp Bebek Tedavisi: Türkiye’de yasal olan tüp bebek yöntemiyle, birçok çift çocuk sahibi olma imkânına kavuşmaktadır. Çiftlerin tıbbi destek alarak biyolojik çocuk sahibi olabileceği bu yöntem, en yaygın ve güvenilir seçeneklerden biridir.
- Evlat Edinme: Türkiye’de evlat edinme, çocuk sahibi olamayan çiftler için yasal bir alternatiftir. Çocuk Esirgeme Kurumu veya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aracılığıyla başvuruda bulunulabilir ve devlet denetiminde süreç yürütülür.
- Koruyucu Aile Olmak: Çocuk sahibi olmak isteyen ama biyolojik veya yasal sebeplerle bunu gerçekleştiremeyen çiftler için koruyucu aile programı da bir seçenektir. Bu yöntemle çocuklara geçici aile olunabilir ve onlara sevgi dolu bir ortam sağlanabilir.
Türkiye’de Taşıyıcı Annelik Düşünen Çiftlerin Bilmesi Gerekenler
Taşıyıcı annelik konusunda araştırma yapan veya bu yöntemi düşünen çiftlerin Türkiye’de bu yöntemin yasal olmadığını bilmeleri önemlidir. Türkiye’de taşıyıcı annelikle ilgili herhangi bir işlem yapılması veya anlaşma sağlanması hukuki sorunlara yol açabilir. Ayrıca, yurt dışındaki süreçlerde de her ülkenin kendine özgü yasaları bulunduğundan, yurt dışında bir taşıyıcı annelik sürecine girilmeden önce hukukçular ve uzmanlar aracılığıyla her aşamanın titizlikle araştırılması önerilir.
Türkiye’de taşıyıcı annelik yasal olmamakla birlikte, çiftler tüp bebek veya evlat edinme gibi alternatif yöntemleri değerlendirerek aile olma hayallerini gerçekleştirebilirler. Bu süreçlerde güvenilir kaynaklardan bilgi almak ve yasal sınırları dikkate almak hem ebeveynler hem de doğacak çocuğun haklarının korunması açısından büyük önem taşır.
